โพสต์
โค้ด: เลือกทั้งหมด
ผมไปประชุมผู้ถือหุ้นในปีนี้ กระแสหลักอย่างหนึ่งที่พูดถึงกันอย่างต่อเนื่องค่อนข้างมาก คือการครอบครองกิจการ หรือ การ Takeover ธุรกิจ ซึ่งหมายถึงการที่บริษัทหนึ่ง เข้าซื้อหุ้นส่วนใหญ่อีกบริษัทหนึ่ง บางครั้งเราก็เรียกในภาษาทางการเงินว่า Merger and Acquisition (M&A) แม้ว่าการเข้าซื้อกิจการในแต่ละแบบอาจจะมีความแตกต่างในประเด็นเรื่องกฏหมายที่เกี่ยวข้องบ้าง แต่ล้วนมีความหมายใกล้เคียงกันในเชิงเศรษฐกิจของบริษัท ในฐานะนักลงทุนผมคิดว่าทั้งหมดเป็นเรื่องเดียวกัน และเป็นกระแสที่เกิดขึ้นในตลาดทุนไทย ซึ่งนักลงทุนควรจะปรับตัว เพราะมันจะเกิดบ่อยขึ้นเรื่อย ๆ
การซื้อกิจการนั้นเป็นข้อตกลงระหว่างผู้ซื้อและผู้ขาย ซึ่งแน่นอนว่าถ้าบริษัทเราเป็นผู้ซื้อ ผู้บริหารย่อมเล่าให้ฟังถึงโอกาสมากมายที่บริษัทจะสามารถทำกำไรได้ในอนาคต หลาย ๆ ครั้งการ Takeover ก็ประสบความสำเร็จอย่างงดงาม นั่นคือสามารถสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับบริษัทจำนวนมาก เช่น Disney ซื้อ Pixar และทำให้บริษัท Disney สามารถสร้างตัวการ์ตูนอย่าง Toy Story, Nemo, Cars มาเป็นขวัญใจเด็กและเพิ่มมูลค่าในทุกช่องทางของบริษัท Disney ได้ หรือการที่ Exxon ซื้อ Mobil ก็ช่วยให้สามารถขึ้นมาเป็นผู้นำธุรกิจ Oil & Gas ของโลก หรือบริษัท P&G ซื้อบริษัทใบมีดโกน Gillette ก็ช่วยต่อเติมความแข็งแรงในเรื่องความหลากหลายของผลิตภัณฑ์ และยังช่วยให้สามารถต่อรองกับ Retailer ได้ดียิ่งขึ้น
ในขณะเดียวกันการซื้อกิจการที่ล้มเหลวก็มีมากเช่นเดียวกัน และผมคิดว่ามีมากกว่าสำเร็จด้วยซ้ำ เช่นการที่บริษัท Daimler Benz ซื้อ Chrysler เพื่อหวังเข้าตลาดสหรัฐอเมริกา แต่ก็ประสบความล้มเหลวอย่างหนัก เนื่องจาก “วัฒนธรรม” ของทั้งสองบริษัทที่แตกต่างกันโดยสิ้นเชิง หรือการที่บริษัทสื่ออย่าง AOL ซื้อ Time Warner ก็ไม่ได้ช่วยให้เกิด Synergy อะไรขึ้นมา ซ้ำร้ายกว่านั้นการซื้อขายเกิดขึ้นในช่วง Internet Bubble ทำให้ราคาที่ AOL ต้องจ่ายเพื่อซื้อ Time Warner แพงเกินไป และนำมาซึ่งความล้มเหลว
ดังนั้นด้วยองค์ประกอบหลาย ๆ อย่าง ทำให้การซื้อกิจการที่ประสบความสำเร็จนั้นข้อจำกัดที่นักลงทุนควรพิจารณาอย่างรอบคอบ และไม่ควรจะเชื่อผู้บริหารง่ายจนเกินไป ซึ่งผมคิดว่าส่วนสำคัญที่สุดเรื่อง Takeover นั้นคือการเกิด “Synergy” หรือการที่ 1+1 ต้องได้ผลลัพท์มากกว่า 2
เหตุผลที่เราต้องพิจารณา Synergy เป็นหลักใหญ่ เนื่องจากโอกาสที่บริษัทจะสามารถ Takeover บริษัทอื่น ๆ ในราคาถูกนั้น มีโอกาสน้อย ผู้ขายย่อมอยากขายในราคาแพงที่สุด ถ้าไม่มีเหตุผลบางอย่างเช่นเหตุผลทางการเงิน ส่วนการเกิด Synergy นั้นสามารถเกิดขึ้นได้ในหลาย ๆ ส่วน เช่นทำให้บริษัทมี Economies of Scale/Scope ดีขึ้น สามารถลดต้นทุนบางอย่างได้ ขยายสินค้าได้หลากหลายขึ้น และสิ่งที่ต้องคิดมากกว่านั้นคือการ Synergy ต้องเกิดขึ้นในเงื่อนไขที่ไม่ยากจนเกินไป เพราะการ Synergy ที่ได้ผลดี มักจะสามารถเกิดขึ้นได้ตั้งแต่ช่วงแรก ๆ ของการควบรวมธุรกิจ นั่นหมายถึงทรัพยากรบางอย่างของบริษัทสามารถนำไปช่วยบริษัทอีกบริษัทได้ทันที ซึ่งส่วนมากจะต้องอยู่ในธุรกิจที่ใกล้เคียงกันมาก เพราะใช้ทรัพยากรร่วมกันได้ และสามารถตัดลดต้นทุนส่วนที่ซ้ำซ้อนได้ ดังนั้นการ Take over ธุรกิจที่แตกต่างกันมาก ๆ ย่อมหา Synergy ได้ยากกว่ามาก
ปัจจัยความสำเร็จอีกมิติหนึ่ง ซึ่งอาจจะสำคัญกว่าคือ เรื่องทรัพยากรคน ว่าเพียงพอหรือไม่ และผู้บริหารมีความสามารถที่จะจัดการได้หรือไม่ รวมไปถึง “พนักงาน” บริษัทตั้งแต่ฝ่ายบริหารรวมไปถึงพนักงานระดับปฏิบัติการ ซึ่งจะต้องทำงาน “ร่วมกัน” ได้ใน “วัฒนธรรมใหม่” และมี “ความสุข” กับสิ่งที่เกิดขึ้น บริษัทที่มีการทำ M&A มากที่สุดแห่งหนึ่งของโลกคือ Berkshire Hathaway ของบัฟเฟตต์ บัฟเฟตต์บอกเสมอว่าหน้าที่ของตัวเองคือ ทำให้ผู้บริหารบริษัทที่ Takeover มาทำงานอย่างมีความสุขกว่าเดิม ถ้าบริษัทสองบริษัทจะต้องมีการทำงานร่วมกันมาก ปัจจัยเรื่องคนก็เป็นปัจจัยสำคัญมาก ไม่เช่นนั้นการ Takeover อาจจะทำให้องค์กรต้องสูญเสีย “คนเก่ง” บางคนออกไป หรือทำให้เคลื่อนตัวได้ยากในระยะยาว แม้ว่าจะดูเติบโตได้อย่างรวดเร็วในระยะสั้น
สิ่งสุดท้ายที่สำคัญที่สุดคือจำไว้ว่า การ Takeover ไม่ใช่เรื่องยาก และมันก็ไม่ใช่ข่าวดีอะไรขนาดนั้น เหมือนคุณจะซื้อรถหรือซื้อบ้าน ซื้อง่ายมาก แค่กำเงินในจำนวนที่เพียงพอไปหาผู้ขาย แต่ “คำถามที่สำคัญกว่า” คือซื้อมาแล้ว สามารถสร้างมูลค่าเพิ่ม หรือขายทำกำไรได้หรือไม่นั้น ยากกว่าหลายเท่าตัว
บันทึกไม่สำเร็จ